Arau orokorrak eta kasu bereziak

Arau orokorrak

a) Egitate eragilea

Funtzionarioak erretiroa edo erretiroa hartzea da, eta arrazoi hauengatik gerta daiteke:

• Nahitaezkoa, adinaren arabera
• Borondatezkoa
• Zerbitzurako ezintasun/ezintasun iraunkorragatik

b) Gabealdia

Erretiro-pentsio arrunterako eskubidea sortzeko, ezinbestekoa da Estatuari zerbitzuak ematen gutxienez 15 urte eman izana.

c) Pentsioaren kalkulua

Pentsio arruntaren zenbatekoa zehazteko, Estatuari benetan emandako zerbitzuen urte osoen kopuruaren arabera ezarritako ehunekoa aplikatuko zaio hartzeko arautzaile egokiari, funtzionarioaren kidego edo kategoriaren arabera.

Hartzeko arautzaileak (Klase Pasiboen pentsioak kalkulatzeko oinarriak): urtero finkatzen dira Estatuko Aurrekontu Orokorren Legean funtzionarioen kidegoak, eskalak, plazak edo enpleguak sailkatzen dituen talde edo azpitalde bakoitzerako (EBEP 5/2015 Legegintzako Errege Dekretua).

2025erako hauek dira:

• Dagokion oinarri edo hartzeko arautzaileari, ondorengo eskalaren arabera dagokion ehunekoa aplikatuko zaio:

Kalkula ezazu zure pentsio teorikoaren zenbatekoa:

Kasu bereziak

a) Kidego bitan edo gehiagotan zerbitzuak egitea

Hartzeko arautzaile ezberdina duten bi kidego edo kategoriatan edo gehiagotan lan egin denean, erretiro-pentsioa kalkulatzeko, funtzionarioaren administrazio-historial osoa hartzen da kontuan, lehenengo eta hurrengo kidegoetan sartu zenetik zerbitzu aktiboa utzi duen arte. Ondorio horietarako, formula hau aplikatzen da:

          P = R1 x C1 + (R2 - R1) x C2 + (R3 - R2) x C3 + …

Non:

Erretiro-pentsioaren urteko zenbatekoa

R1, R2, R3 ... zerbitzuak egin dituen lehenengo eta ondorengo Kidego eta Eskaletako hartzeko arautzaileak.

C1, C2, C3 ... lehenengo kidegora, eskalara... iritsi zenetik erretiratu arte igarotako benetako zerbitzuko urte osoei dagozkien kalkulu-ehunekoak, aurreko ehunekoen taularen arabera.

Aplikatzekoa den ehunekoa zehazteko, urtetik gorako denbora-zatiak ondoren emandako zerbitzuei dagokien denbora gisa zenbatuko dira, harik eta azkenaldian emandako zerbitzuetara iritsi arte; izan ere, soberako denbora hori ez da zenbatuko.

b) Pentsioak, zerbitzu aktiboa luzatuz gero.

Pentsioen erosteko ahalmena bermatzeko eta pentsio-sistema publikoaren finantza- eta gizarte-jasangarritasuna indartzeko beste neurri batzuk hartzeko abenduaren 28ko 21/2021 Legeak egindako aldaketaren arabera, Estatuko Klase Pasiboen Legearen testu bateginaren hamazazpigarren xedapen gehigarrian (apirilaren 30eko 670/1987 Legegintzako Errege Dekretuaren bidez onartu zen testu bategin hori), Estatuko Klase Pasiboen Araubideko erretiro-pentsioei aplikatzekoa izango zaie urriaren 30eko 210/2015 Legegintzako Errege Dekretuaren 1. artikuluaren 2. apartatuan ezarritakoa.

• Oro har, funtzionarioaren kidegoari dagokion nahitaezko erretiro-adina baino adin handiagoan deklaratzen diren erretiroei aplikatuko zaie, baldin eta adin hori betetzean 15 urteko gutxieneko gabealdia betetzen bada.
• 2015eko urtarrilaren 1etik aurrera pentsioa sortzen duten epaile, magistratu, abokatu fiskal, fiskal, Justizia Administrazioaren letradu, unibertsitateko irakasle eta jabetza-erregistratzaileen, merkataritza-erregistratzaileen eta ondasun higigarrien kasuan, erretiroa hartzeko unean gutxienez hirurogeita bost urte beteta izatea eskatuko zaie, baita aipatutako datan zerbitzuak emeritu gisa ematen ari diren Auzitegi Goreneko magistratu eta fiskalei ere.

Interesdunari osagarri ekonomiko bat aitortuko zaio, pentsio hori eskuratzeko betekizunak betetzen dituenetik Estatuari benetan emandako zerbitzuen urte oso bakoitzeko, eta interesdunak aukeratuko du nola edo hala ordainduko zaion:

a) Ehuneko 4 gehigarri bat kotizatutako urte oso bakoitzeko, adin hori bete zen egunetik pentsioaren egitate eragilera arte.Pentsioaren gehikuntzak pentsio publikoen gehieneko zenbatekoa gainditzen badu (3.058,81 euro/hil 2023rako), beste zenbateko bat jaso ahal izango da. Zenbateko hori pentsioari gehituta, ezingo da A1 taldea/azpitaldea arautzeko hartzekoa baino handiagoa izan (3.434,77 euro/hil 2023rako).

3.434,77 euro – 3.058,81 euro = 375,96 euro hilean.

Osagarri hau jasotzea bateraezina da pentsiodunak bere kontura edozein lan egitearekin, baldin eta lan horrek Gizarte Segurantzaren edozein araubide publikotan sartzea badakar.

b) Oroharreko zenbateko bat kotizatutako urte oso bakoitzeko, adin hori bete zuen egunaren eta pentsioaren egitate eragilearen egunaren artean; horren zenbatekoa adierazitako lehenengo datan egiaztatutako kotizazio-urteen arabera zehaztuko da, eta kalkulatzeko formula honako hau izango da:

1.- 44 urte eta 6 hilabete baino gutxiago kotizatu badu:

2.a Gutxienez 44 urte eta 6 hilabetez kotizatu badu, aurreko zifra % 10 handituko da:

c) Aurreko irtenbideen konbinazioren bat, erregelamendu bidez garatutakoaren arabera, cmaiatzaren 16ko 371/2023 Errege Dekretuaren araberakoa (2023/05/17ko BOE, 117. zk.).

Modalitate hau aukeratu ahal izateko, baldintza hauek bete behar dira:

1) Pentsioaren egitate eragilea 2023ko maiatzaren 19tik aurrera gertatu bada (egun hori barne).

2) Interesdunak nahitaezko erretiro-adina bete zuenetik gutxienez bi urte igaro izana.

Baldintza horiek beteta, interesdunak modalitate hori aukeratzen badu, osagarria kalkulatuko da egiaztatzen diren Estatuarentzako zerbitzuen urte osoak kontuan hartuta, baina kalkulu-arauak desberdinak izango dira, nahitaezko erretiro-dataren eta pentsioaren egitate eragilearen artean hamar urte edo gehiago igaro badira:

• Nahitaezko erretiroaren eta pentsioaren egitate eragilearen artean 2 eta 10 urte artean igaro badira, % 4 gehigarri bat aplikatuko da aldi horren erdiko urte bakoitzeko, eta oroharreko kopuru bat gainerakoentzat.

• Nahitaezko erretiroaren eta pentsioaren egitate eragilearen artean 11 urte edo gehiago igaro badira, oroharreko zenbateko bat aplikatuko da aldi horretako 5 urteren truke, eta % 4 gehiago gainerako urte bakoitzagatik.

Lortutako gehikuntzaren ehunekoak ez du inolako eraginik izango senideen aldeko pentsioen kalkuluan.

c) Zerbitzuen zenbaketa ezintasunagatiko edo ezereztasunagatiko erretiro-pentsioetan

Zerbitzurako ezintasun/ezintasun iraunkorragatiko erretiro-pentsioa erretiro-pentsio arrunta adinagatiko erretiro-pentsio arrunta bezala kalkulatzen da, baina berezitasun batekin: hura funtzionarioa zerbitzu aktiboan edo antzeko egoeran dagoela gertatzen denean, zerbitzu eraginkortzat hartuko dira, une horretara arte egiaztatutakoez gain, funtzionarioari erretiro-adina betetzeko geratzen zaizkion urte osoak; urte horiek erretiroagatik amaitzen den unean atxikita dagoen kidegoan, eskalan, plazan, enpleguan edo kategorian emandakotzat joko dira.

Hala ere, 2009ko urtarrilaren 1etik aurrera, egitate eragilea gertatzen den unean interesdunak zerbitzuan hogei urte baino gutxiago daramala egiaztatzen badu eta ezintasuna edo ezereztasunak ez badu lanbide edo ogibide orotarako ezgaitzen, erretiro-pentsio arrunta % 5 murriztuko da zerbitzuan 20 urte bete arte geratzen zaion zerbitzu-urte oso bakoitzeko; gehienez ere % 25 izango da 15 urte edo gutxiago egiaztatzen dutenentzat. Pentsioa aitortu ondoren eta erretiratzeko edo erretiratzeko adina bete aurretik interesdunaren gaixotasuna edo lesioak larriagotzen badira eta, ondorioz, edozein lanbide edo ofizio betetzeko ezgaitzen badute, pentsioaren zenbatekoa legokiokeenaren 100eko 100era arte igo ahal izango da.

d) Kidegotik proportzionaltasun-indize desberdineko beste batera aldatzea 1985eko urtarrilaren 1a baino lehen -Klase Pasiboen Legearen testu bateginaren DT1 -

Estatuko Klase Pasiboei buruzko Legearen testu bateginaren lehenengo xedapen iragankorrak ezartzen duenez, Estatuko Administrazioko funtzionario zibil eta militarrek eskubidea izango dute, baldin eta 1985eko urtarrilaren 1a baino lehen sartu badira eta data hori baino lehen proportzionaltasun-indize jakin bat esleitua zuen kidego, eskala, plaza edo enplegu batetik proportzionaltasun-indize handiago bateko beste batean zerbitzuak egitera igaro badira; eskubide hori izango dute, kalkulurako, beren kidegoan gehienez ere hamar urteko proportzionaltasun-indizea kontuan hartzeko, enpleguko indize handienean, enpleguko eskala handienean, enpleguko eskala handienean, enpleguko eskala handienean, enpleguko indize txikienean, egin badute.

Zerbitzuen zenbaketa berezi horretatik salbuetsita daude funtzionarioaren borondatezko erretiroak edo erretiroak eragindako pentsioak.

e) Nahitaezko soldadutza, ordezko gizarte-prestazioa eta emakumezkoen gizarte-zerbitzua

Eskubide pasiboei dagokienez, nahitaezko soldadutza, gizarte-prestazio baliokidea eta nahitaezko emakumezkoen gizarte-zerbitzua –gaur ezabatuak– funtzionarioen pentsioak zehazteko kontuan hartuko dira soilik Funtzio Publikoan sartu eta gero bete direnean.

Funtzionario izaera eskuratu aurretik lan egin badute, derrigorrezko soldadutzatik eta emakumezkoen derrigorrezko gizarte-zerbitzutik gorako denbora bakarrik kontatzen da.

f) Gizarte Segurantzako erregimenen arteko kotizazioen elkarrekiko zenbaketa

Gizarte Segurantzako erregimenen arteko kuoten elkarrekiko konputuari buruzko apirilaren 12ko 691/1991 Errege Dekretuak aukera ematen du, interesdunak eskatuta, Estatuko Klase Pasiboen Erregimenean eta Gizarte Segurantzako Sistemaren erregimenetan egiaztatzen diren elkarren segidako edo ordezko kotizazio-aldiak zenbatzeko, bai pentsiorako eskubidea eskuratzeko, bai hura kalkulatzeko aplikatu beharreko ehunekoa zehazteko.

Azken kotizazioak egin dituen erregimeneko Organo edo Erakunde Kudeatzaileak aitortzen du pentsioa. Horretarako, bere arauak aplikatzen ditu, baina kontuan hartzen du epeen guztizkoa, non eta erregimen horretan ez dituen betetzen pentsioa jasotzeko eskubidea izateko eskatutako baldintzak, kasu horretan beste erregimena ebatziko baitu.

Pentsioa Klase Pasiboen Araubidean aitortu behar denean, beste araubide batean egiaztatuta lortzen diren kotizazio-aldiak honako baliokidetasun-taula: hau aplikatuta ateratzen den taldean edo kategorian emandakotzat hartuko dira.

Gizarte Segurantzako pentsioei Klase Pasiboen Erregimenean kotizatutako urteak gehitzeko, Gizarte Segurantzako erregimenen arteko kuoten elkarrekiko zenbaketa aplikatuz (apirilaren 12ko 691/1991 Errege Dekretua), interesdunak Estatuari egindako zerbitzuen ziurtagiria eskatu beharko du. Ziurtagiri hori funtzionarioa destinatuta zegoen azkeneko aldiz ministerio-sailak edo autonomia-erkidegoak emandako CS ereduaren inprimakian egingo da.

g) Sekularizatutako apaiz eta erlijiosoak

Martxoaren 31ko 432/2000 Errege Dekretuak Gizarte Segurantzari kotizatutakotzat aitortutako aldiak Estatuko Klase Pasiboen Erregimenean zenbatzeko modua arautzen du, Eliza Katolikoko apaizen, erlijiosoen edo erlijiosoen alde, bai eta Eliza Katolikoko institutu sekularretako bateko kide laikoen alde ere, baldin eta Justizia Ministerioko Erlijio Erakundeen Erregistroan izena emanda badaude, eta, 1997ko urtarrilaren 1ean, erlijiozko institutu horietan sekzionatuta bazeuden edo sekulatu baziren.

Errege-dekretu horrek aukera ematen du aldi horiek guztiak batera gauzatzeko, interesdunek eskatuta, baldin eta Estatuko Klase Pasiboen Araubidean egiaztatzen diren zerbitzu-urteen arabera gainjartzen ez badira, dela gizarte-babeseko araubide horretan pentsio-eskubidea sortzeko, dela haren zenbatekoa hobetzeko; nolanahi ere, aipatutako guztizkotasun horren ondoriozko urteak ez dira inoiz hogeita hamabost baino gehiago izango.

Kontuan hartu beharreko alderdirik garrantzitsuenak honako hauek dira:

1. Interesdunaren eskaerarekin batera ziurtagiri bat aurkeztu beharko da, non zehaztuko baitira aitortutako kotizatuekin parekatutako aldiak eta, hala badagokio, benetako kotizazioarenak. Ziurtagiri hori interesduna bizi den tokiko Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren Probintzia Zuzendaritzak egina izango da, edo, atzerrian bizi bada, sekularizazioaren unean apaiz-ministerioa edo erlijio-lanbidea aritu zen udalerriari dagokiona, edo Eliza Katolikoaren Sekularizazio Katolikoaren Institutu bateko kide gisa egindakoa.
2. Pentsioa kalkulatzeko, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak kotizatutakoen parekotzat jotzen dituen apaiz-ministerioaren edo erlijio-lanbidearen lanaldiak Estatuari C1 azpitaldean emandako zerbitzutzat hartuko dira.
3. Interesdunak behartuta daude dagokion pentsioaren zenbateko osoaren zatia bakarrik ordaintzera , pentsiorako eskubidea aitortzeko edo jada aitortuta dagoena hobetzeko zenbatesten diren kotizatutakoekin parekatutako urteengatik. Zati hori kalkulatzeko, Klase Pasiboei buruzko Legearen testu bateginaren 31.1 artikuluko eskalan kotizatutakoen parekatutzat zenbatutako urteen kopuru bererako finkatutako ehunekoa aplikatuko zaio C1 azpitaldea arautzeko hartzekoari.
4. Ordaindu beharreko zenbatekoa sortzen diren pentsioaren hurrengo hilekoetan kenduko da, apartekoak barne; nolanahi ere, hilero kendutako zenbatekoa ezin izango da handiagoa izan ordaindutako pentsioaren (zergak kendu ondoren) eta kotizatutako urtetzat aitortutako urteak zenbatu gabe legokiokeenaren artean ordainketaren hasierako datan zegoen aldea baino. Klausula horrek bermatzen du ez dela inoiz kenduko erlijioan egindako urteak zenbatzearen ondorioz pentsioa hobetzen duena baino zenbateko handiagorik.
5. Ordaindu beharreko kuota fiskalki kengarria den gastutzat hartzen da, eta P.F.E.Z.ari buruzko azaroaren 28ko 35/2006 Legearen 19. artikuluan dago jasota.

h) Funtzionariotza galtzea

Estatuko Klase Pasiboen Araubidearen eremu subjektiboan sartutako langileek — Klase Pasiboen Legearen Testu Bateginaren 2.1 artikuluaren i) eta j) letretan aipatzen direnak izan ezik— funtzionario-izaera galtzen badute, ordura arte berentzat edo senideentzat eskuratutako eskubide pasiboak mantenduko dituzte.

Hala ere, langile horiek ezintasun/ezintasun iraunkorragatiko erretiro-pentsio arrunterako eskubidea sortuko dute, baldin eta, erretiro-adinera iritsi aurretik, lanbide edo ogibide oro egiteko erabat ezgaituta badaude.

Langile horiek eragindako eskubide pasiboak alderdiak eskatuta aitortuko dira beti, kasu bakoitzean eskatutako baldintzak betetzen dituztela egiaztatu ondoren, eta ez da beharrezkoa izango aldez aurretik erretiro-deklarazioa egitea. Hori aitortzearen ondorioetarako, funtzionarioaren izaera galdu arte oinordetzaileak egindako zerbitzuak bakarrik hartuko dira kontuan.

i) Amatasun-osagarria, 2016ko urtarrilaren 1etik 2021eko otsailaren 3ra bitartean eragindako erretiro-pentsioetan edo zerbitzurako ezintasun/ezintasun iraunkorragatiko pentsioetan

2016ko urtarrilaren 1etik aurrera, seme-alaba naturalak edo adoptatuak izan dituzten emakumeei eta erretiroko edo nahitaezko erretiroko edo zerbitzurako ezintasun/baliezintasun iraunkorreko pentsio baten onuradun direnei pentsio-osagarri bat aitortuko zaie. Osagarri horren zenbatekoa hau izango da: dagokien erretiro-pentsioari pentsioa sortu aurretik jaiotako edo adoptatutako seme-alaben kopuruaren araberako portzentaje bat aplikatzetik ateratzen dena, honako eskala honen arabera:

• Bi seme-alaba izanez gero: 100eko 5.
• 3 seme-alaba izanez gero: 100eko 10.
• Lau seme-alaba edo gehiago izanez gero: 100eko 15.

Amatasunagatiko osagarri hori ez da, inola ere, erretiro-pentsioaren zati izango senideen aldeko pentsioak aitortzeko oinarri arautzailea zehaztearen ondorioetarako.

1. Osatu beharreko pentsioan nazioarteko araudia aplikatuta igarotako aldiak guztira biltzen badira, osagarria pentsio teorikoaren gainean kalkulatuko da, eta horrek ez du inola ere pentsio publikoen gehieneko muga gaindituko.
2. Aitortu beharreko pentsioaren zenbatekoa gehieneko pentsioaren mugaren berdina edo handiagoa bada, osagarriaren 100eko 50 baino ez da ordainduko, nahiz eta aldi berean pentsio publikoak egon.
3. Aitortu beharreko pentsioa ez bada gutxieneko pentsioaren zenbatekora iristen, eta interesdunak gutxienekoetarako osagarria eskatu eta jaso beharreko baldintzak betetzen baditu, amatasun-osagarria gehituko da.
4. Pentsio publikoak aldi berean jasotzen badira, amatasunagatiko osagarri bakarra ordainduko da, honako arau hauen arabera:
   - Erretiro-pentsio bat baino gehiago badu, zenbateko handieneko osagarria ordainduko da.
   - Erretiro-pentsioa edo alarguntasun-pentsioa bada, erretiro-pentsioari dagokiona ordainduko da.