ADINAGATIK NAHITAEZ ERRETIROA HARTZEA
Funtzionario publikoen nahitaezko erretiroa edo erretiroa ofizioz deklaratzen da 65 urte betetzean, honako salbuespenak:
- Unibertsitateko Irakasleen Kidegoetako funtzionarioak: 70 urterekin. Adin hori bete duten ikasturtearen amaieran har dezakete erretiroa.
- Magistratuak, epaileak, fiskalak eta Justizia Administrazioaren letraduak 70 urterekin erretiratzen dira nahitaez.
- 2015-1-1a baino lehen sartutako jabetza-erregistratzaileak: 70 urterekin.
Estatuaren Administrazio Orokorreko eta administrazio horri lotutako edo haren mendeko zuzenbide publikoko entitateetako funtzionario zibilek zerbitzu aktiboan jarraitzeko luzapena hautatu ahalko dute, gehienez ere hirurogeita hamar urte betetzen dituzten arte, honako prozedura honen arabera:
- Interesdunak eskaturik hasten da, erretiro-organoari zuzendutako idazki baten bidez, eta haren berri emango dio lanpostua betetzen ari den zentroko langileen buruari; nahitaezko erretiro-adina bete baino bi hilabete lehenago aurkeztu beharko da, gutxienez. Eskaera horrek besterik gabe ekarriko du nahitaezko erretiro-prozedura ez hastea, edo, hasita badago, hura etetea.
- Organo eskudunak ebazpen arrazoitua emango du eskaera egin eta hilabeteko epean. Ebazpen hori ezezkoa izan ahalko da soilik interesdunak adin-eskakizuna betetzen ez duenean edo eskaera arestian adierazitako bi hilabeteko epetik kanpo aurkeztu duenean.
- Nolanahi ere, nahitaezko erretiroa hartzeko adina betetzeko 15 egun igaro baino lehen ebazpen espresurik eman ez bada, baietsitzat joko da interesdunaren eskaera (administrazioaren isiltasun positiboa).
Funtzionarioak amaiera eman ahal izango dio jarduneko zerbitzuan irauteko luzapenari, organo eskudunari jakinaraziz berak adinagatik nahitaezko jubilazioa hartzeko aurreikusi duen data, data hori baino hiru hilabete lehenago, gutxienez.
Zerbitzu aktiboan egoteko aldiaren luzapena ez zaie aplikatuko erretiro-arau espezifikoak dituzten kidego eta eskaletako funtzionarioei.
ZERBITZURAKO EZINTASUN/EZINTASUN IRAUNKORRAGATIK ERRETIROA HARTZEA
Interesdunak, ofizioz edo interesdunaren eskariz, adierazi behar du "egonkortua dagoen lesio edo prozesu patologiko, somatiko edo psikiko baten eraginpean dagoela, atzeraezina edo atzeraezintasun urrikoa edo zalantzazkoa dela, eta horrek bere kidegoari, eskalari, plazari edo karrerari dagozkion eginkizunak betetzea erabat eragozten diola" (Klase Pasiboen Legearen testu bateginaren 28.2.c) artikulua).
Zerbitzurako ezintasun/ezintasun iraunkorragatiko erretiro-pentsioa erretiro-pentsio arrunta adinagatiko erretiro-pentsio arrunta bezala kalkulatzen da, baina berezitasun batekin: hura funtzionarioa zerbitzu aktiboan edo antzeko egoeran dagoela gertatzen denean, zerbitzu eraginkortzat hartuko dira, une horretara arte egiaztatutakoez gain, funtzionarioari erretiro- edo erretiro-adina betetzeko geratzen zaizkion urte osoak, eta horiek erretiroagatik edo erretiroagatik atxikitako unean agertzen den kidego, eskala, lanpostu, enplegu edo kategorian emandakotzat joko dira.
Hala ere, 2009ko urtarrilaren 1etik aurrera, egitate eragilea gertatzen den unean, interesdunak hogei urte baino gutxiago daramala zerbitzuan egiaztatzen badu eta ezintasunak ez badu lanbide edo ogibide orotarako ezgaitzen, aurreko lerrokadan adierazitako moduan kalkulatutako erretiro-pentsio arruntaren zenbatekoa % 5 murriztuko da zerbitzuan 20 urte bete arte geratzen zaion zerbitzu urte oso bakoitzeko; gehienez ere % 25 izango da 15 urte edo gutxiago egiaztatzen dutenentzat. Pentsioa aitortu ondoren eta erretiratzeko edo erretiratzeko adina bete aurretik interesdunaren gaixotasuna edo lesioak larriagotzen badira eta, ondorioz, edozein lanbide edo ofizio betetzeko ezgaitzen badute, pentsioaren zenbatekoa gehienez ere legokiokeenaren 100eko 100 handitzeko eskatu ahalko du.
BORONDATEZKO ERRETIROA
Klase Pasiboen Araubidean sartutako funtzionario publikoak borondatez erretiratu edo erretiratu daitezke 60 urte betetzen dituztenetik, betiere Estatuarentzako zerbitzuan 30 urte aitortuta badituzte.
Eskatzekoak diren hogeita hamar urteak osatzeko gizarte-babeseko beste araubide batzuetarako kotizazioak zenbatu beharko balira Gizarte Segurantzako araubideen arteko kuoten elkarrekiko zenbaketari buruzko arauak aplikatzearen ondorioz (apirilaren 12ko 691/1991 Errege Dekretua), eskatuko da, erretiroa 2011ko urtarrilaren 1a baino geroagokoa denean, erretiro-pentsioa zehazteko konputagarriak diren zerbitzuetako azken bost urteak Estatuko Klase Pasiboen Araubidean estalita egon daitezela. Baldintza hori ez zaie aplikatuko zerbitzu aktiboan, zerbitzu berezietan, senideak zaintzeko eszedentzian eta genero-indarkeriagatiko eszedentzian dauden Estatuko Administrazioko funtzionarioei, baldin eta, funtzio publikoaren araudi orokorrean araututako sartzeko eta mailaz igotzeko prozesuak gainditu dituztelako, gizarte-babeserako araubidea aldatzen badute.
Arau hori ere aplikatuko da, baldin eta, eskatutako zerbitzuetako hogeita hamar urte betetzeko, Espainiatik kanpo estalitako aseguru-, bizileku- edo pareko aldiak zenbatu behar badira, gizarte-segurantzako sistemen koordinaziorako erkidegoko erregelamenduak edo aldebiko hitzarmenak aplikatzearen ondoriozkoak, salbu eta aipatutako aldi horiek Espainian egitekotan interesduna nahitaez Klase Pasiboen Araubidean sartzea ekarriko zuten jarduerei badagozkie.
Gorte Nagusietako langileak euren borondatez erretiratu ahalko dira 60 urte betetzen dituztenean edo Estatuan 35 urtez egiazki lan egin dutela aitortzen zaienean.
Funtzionario interesdunak abiaraziko du prozedura, idazki baten bidez. Idazki horretan, nahitaez adierazi beharko du zein egunetan erretiratu edo erretiratu nahi duen, eta erretiro-organoari aurkeztu beharko dio, eskatutako erretiro-data baino hiru hilabete lehenago, gutxienez.
Klase Pasiboen Araubideko funtzionario guztientzat (60 urte eta 30 urte Estatuaren zerbitzuan) aurreikusitako borondatezko erretiroaz edo erretiroaz gain, nahitaezko erretiro-adina 70 urtean finkatua duten Unibertsitateko Irakasleen Kidegoetako eta Justizia Administrazioko Magistratu, Epaile, Fiskal eta Letraduetako funtzionarioek erretiroa har dezakete 65 urte betetzen dituztenetik, eta Estatuaren zerbitzuan 15 urte bete dituztela egiaztatzen dutenetik. Magistratuek, epaileek, fiskalek eta Justizia Administrazioaren letraduek erretiro-eguna baino sei hilabete lehenago eskatu beharko dute borondatezko erretiro mota hori.